Een dag in de Trans-Mongolië Express

08.00 uur
Holy shit wat is het heet! Alsof je in Zuid-Frankrijk, plakkend aan je luchtbed, in je veel te kleine tentje wakker wordt van de brandende zon. Maar wacht, we zijn niet in Zuid-Frankrijk, en al helemaal niet in een tentje in de brandende zon. We liggen in de trein, al bijna 14 uur, en we glijden door Siberië. Niets dan sneeuw, sneeuw en nog een eens sneeuw. Oh ja, en het is er min 15! Buiten tenminste. Met dat ‘holy shit’ moet ik misschien ook oppassen, want het kan best zijn dat we vannacht nieuwe, zeer waarschijnlijk Russische, buren hebben gekregen. En als we tot nu toe iets over Russen hebben geleerd, dan is het wel dat ze zeer gelovig zijn. Gelukkig, niemand te zien behalve Irma, die in het bovenste bedje nog lekker ligt te slapen. Alhoewel gelukkig, eigenlijk is het wel leuk om nieuwe buren (ofwel coupé-genoten) te krijgen. Wie weet wel medereizigers… Achja, misschien hebben we vanmiddag meer geluk.

10.00 uur
Als ik naar beneden kijk zie ik dat Tijl al in de voor ons inmiddels bekende naarbuitenstaar-houding ligt. Geen idee hoe lang ie al wakker is, ik lag nog heerlijk te dommelen. Of moet ik zeggen schommelen, want dat doe je onafgebroken aan boord van deze trein. Met een gemiddelde snelheid van zo’n 60 km/h hobbelt de Trans-Siberië Express (want we volgen nu nog het oorspronkelijke traject) door het uitgestrekte Russische landschap. Taiga is de officiële benaming, gekenmerkt door uitgestrekte, koude en vochtige naaldwouden. 60 km/h maakt dit geen vervoersmiddel voor mensen met haast. Of in ieder geval niet ‘onze’ Trans-Siberië Express, want er rijden natuurlijk meer treinen op dit traject. Aangezien zo’n firmeny (of express) trein niet in ons budget past doen wij het met een langzame variant. Hebben we tenminste de tijd om naar buiten te kijken. Geen idee hoeveel moois ik deze morgen al gemist heb, maar daar zal Tijl me zo wel over bijpraten, al dan niet aan de hand van de Lonely Planet, die tot nu toe zeer handig is gebleken. Maar eerst maar eens even me opfrissen en squatten boven de wc, dat is zowat de enige beweging die ik de komende dagen zal hebben. Achja, het is tenminste iets.

10.30 uur
Ik zal maar vast wat warm water voor de thee halen. Dan kunnen we als Irma terug is ontbijten. Met onze nieuwe thermosfles (nog snel even ergens gehaald) in de hand, stap ik de gang op. Onze provodnitsa, de, meestal vrouwelijke, soort van poetsvrouw van onze wagon, kijkt me niet al te vriendelijk aan. Geen idee waarom dat is, ze lijkt al vanaf het moment van instappen niet helemaal happy met ons te zijn. Lange, echt veel langer dan normaal, ticketcontrole, gedoe met onze paspoortnummers en daarna een nogal abrupt beëindigd welkomstgesprek toen ze ontdekte dat we geen Russisch spraken. Een paar keer vriendelijk lachen leek de lucht weer wat geklaard te hebben, maar na het spotten van ons zeer bescheiden flesje wodka lijken we weer terug bij af te zijn. Wisten wij veel dat dat aan boord van de trein verboden was, we zitten nota bene in Rusland! Wat ging ik ook al weer doen? Oh ja, water halen. Gekookt water wel te verstaan. In iedere wagon vind je de zogenaamde samovar. Deze grote ketel, want zo kun je het denk ik het beste noemen, voorziet iedereen op elk gewenst moment van heet water. Als de provodnitsa hem op tijd bijvult tenminste…

12.00 uur
Oké, niet dat het geen ontzettend mooi uitzicht is, maar op een gegeven moment gaat het naar buiten kijken toch vervelen. Gelukkig horen we van een groepje Poolse medepassagiers dat we op het volgende station zo’n 50 minuten halt zullen houden. Novosibirsk is een behoorlijk grote stad, dus wie weet komen er dan wat nieuwe passagiers en dus mogelijke buren aan boord. Er schijnt hier ook een mooi station te zijn: een parel van de Trans-Siberië, als we onze vriend LP moeten geloven. Een mooi moment om de sportbroeken voor wat warmers te verwisselen en onze beentjes te gaan strekken. Misschien nog even wat herbevoorrading doen en sowieso wat frisse lucht in onze longen krijgen. Want ja, zo’n kleine coupé wordt best wel mottig na anderhalve dag treinen. Novosibirsk blijkt inderdaad een mooi station te hebben, dus na wat ronddwalen op het perron, besluiten we naar de voorkant van het station te lopen. Een klein sneeuwballengevecht (drie mislukte sneeuwballen zijn misschien niet echt een gevecht te noemen) zorgt voor de nodige beweging, en onze camera voor de mooie kiekjes. Bang om hier achter gelaten te worden, gaan we ruim op tijd terug naar de trein. Nog even een lekker koud flesje Sprite halen, want de vijfliterfles water die we bij ons hebben heeft zich inmiddels aangepast aan de temperatuur in de trein.

12.50 uur
Eenmaal terug in onze coupé is deze nog steeds leeg, toch geen nieuwe buren dus. De provodnitsa ramt nog even het laatste ijs van de buitenkant van de wagon af, voordat we verder kunnen met onze rit. Of misschien toch nog niet. Een hoop gestommel, wat driftig gebrabbel en vooral heel veel gehijg klinkt door de gang. “Volgens mij moest er iemand nogal haasten…”, zeg ik met een grijns tegen Irma. “Fijn als die bij je in de coupé zit!”. Zo’n vijf seconden later schuift onze deur open en werpt de provodnitsa een snelle blik naar binnen. Of ik mijn shirtje nog even wil verhangen, want jawel: we hebben nieuwe buren! Een vrouw met rood aangelopen gezicht stapt onze coupé binnen. Haar man blijft rustig op de gang staan wachten totdat hun kaartjes grondig zijn gecontroleerd door onze vriendin. Als alles oké blijkt te zijn en ze weer enigszins normaal kan ademen stelt ze zichzelf en haar man voor: Tanja en Sergej. Ze spreekt gelukkig een aardig woordje Engels, wat de communicatie een stuk makkelijker maakt. Ondertussen komt er een vrouw binnen en overhandigt ons een papieren zakje. Vragend kijken wij haar aan waarna onze nieuwe buurvrouw uitlegt dat het onze lunch is, als we willen tenminste. Eén lunch blijkt inbegrepen te zijn bij ons ticket, dus die slaan we niet zomaar af. We moeten snel kiezen tussen kip of rund en een aantal minuten later wordt ons ook nog een bakje rijst gebracht met een kipsausje erbij.

14.00 uur
Terwijl wij ongestoord doorgaan met lezen en naar buiten staren zoekt Tanja een geschikt plekje voor al haar spulletjes. Slippers, nachtjaponnetje, campingsmoking en natuurlijk haar externe accu (of moet ik zeggen accu’s, want we zullen later ontdekken dat ze er aardig wat bij zich heeft). Al snel komen er ook bakken en zakken vol eten te voorschijn en vult de coupé zich met de geur van gebraden kip en gekookte aardappel. Bij alles vraagt ze of wij ook wat willen en als we dan beleefd bedanken zegt ze “Don’t be shy! Take, take!”, waarna wij dan toch maar toegeven. Zo genoten we van een lekkere Russische gehaktbal, een gekookte aardappel, die we wel eerst nog even moesten pellen, en twee overheerlijke salades gemaakt door haar moeder. Ondertussen is de provodnitsa de treinwagon weer netjes aan het maken en dus moeten we even met de voetjes omhoog voor de stofzuiger.

15.30 uur
Inmiddels is Sergej met zijn e-reader op z’n hoogslapertje gekropen, terwijl Tanja nog wat telefoontjes pleegt en spelletjes speelt op haar telefoon. Ook wij zijn weer verder gegaan met onze ‘lezen en naar buiten kijken’ routine, maar wanneer Tanja genoeg lijkt te hebben van haar telefoon begint ze weer gezellig met ons te babbelen. Zij is 36 jaar oud en heeft lange tijd in China gewoond, waar ze in de haven van Dalian werkte. Wat wij van haar verhaal begrepen is dat ze zorgde voor de herbevoorrading van vissersboten die voor reparatie naar de haven kwamen. Haar man Sergej is 38 jaar oud en is militair, al vanaf zijn 18e. Omdat zij bang is om te vliegen nemen ze de trein voor een kort bezoekje (vijf dagen) aan haar familie. Ze hebben nog vier dagen in deze coupé voor de boeg voordat ze weer thuis zijn. Vier dagen treinen in plaats van vier uur vliegen, je moet er wat voor over hebben. Als we vragen of ze ook kinderen hebben vertelt ze openhartig dat ze geen kinderen kan krijgen, maar dat ze daar inmiddels vrede mee heeft. Haar twee katten zijn inmiddels haar kindjes, zegt ze. Zo zie je maar weer, je leert elkaar best snel kennen als je in zo’n kleine ruimte zit.

16.30 uur
De deur van onze coupe wordt platgelopen door verschillende verkopers die ons mutsen, handschoenen en sjaals aanbieden of langskomen met karretjes vol eten en drinken. Tijl pakt de Lonely Planet er weer even bij om te kijken wat we de afgelopen uren zijn gepasseerd. Oh, het halfweg punt blijken we net voorbij te zijn gereden. Met een witte obelisk is er op dit punt aangegeven dat we precies op de helft van het traject tussen Moskou en Peking zitten (als je via Mongolië reist tenminste). Wat we onderweg tegenkomen wordt aan de hand van kilometerpaaltjes beschreven. Deze zouden langs het hele traject moeten staan, maar ik moet eerlijk zeggen dat we de meeste van deze paaltjes missen. Is ook best lastig, zo’n wit paaltje in de sneeuw. Ik ben dan ook meer geboeid door het schattige meisje dat in een roze maillot over de gang huppelt. Verlegen kijkt ze onze coupe binnen en als Tanja naar haar naam vraagt rent ze weer terug naar haar ouders een aantal coupés verderop. Na dit een aantal keer herhaald te hebben durft ze steeds dichter bij te komen en kruipt ze op den duur zelfs bij me op schoot. Een welkom moment van rust voor haar ouders, denk ik.

17.30 uur
De avond valt en het begint steeds rustiger te worden in de trein, het lijkt erop dat veel passagiers al onder de wol gekropen zijn, zo ook Tanja en Sergej. Omdat zij de meeste verlichting in onze coupé hebben uitgezet, blijven Irma en ik over in de schemer van ons leeslampje. We vinden het inmiddels wel tijd voor onze meegebrachte noodles en instant aardappelpuree. Irma vult onze thermosfles nog een keer en zo zachtjes mogelijk slurpen we daarna ons avondmaal naar binnen, we willen onze buren natuurlijk niet wakker maken.

19.00 uur
Tja, daar zitten we dan in een donkere, muisstille en veel te warme coupe. We zijn nog helemaal niet moe dus besluiten maar even de gang op te lopen. Daar is het een stuk koeler en kunnen we rustig praten zonder anderen wakker te maken. Ofja, dat dachten we in ieder geval. Al snel komt de provodnitsa in haar nachtjapon de gang opgelopen om te kijken wat wij daar uitspoken. Om haar niet te veel tot last te zijn lopen we maar even in de richting van de restaurantwagon, die hadden we immers nog niet gezien. Helaas was hier ook weinig te beleven en dus vonden we onszelf weer snel terug in die donkere, muisstille en veel te warme coupé. Dan maar wat afleveringen Bates Motel (een aanrader) kijken, die hadden we natuurlijk niet voor niets op de iPad gezet.

22.00 uur
Zo, dat was de laatste aflevering alweer. Irma is zoals gewoonlijk alweer bijna in slaap gevallen, maar dat gaat mij nog niet lukken denk ik. Toch maak ik maar vast mijn bedje op en ga ik met Irma mee tandenpoetsen. Omdat het op de wc niet heel fris ruikt en we niet echt met z’n tweeën in dat hokje passen staan we dit op de gang te doen, maar ook dit heeft ‘ze’ al snel in de gaten. Met een strenge blik worden we weer in de richting van het toilet gewezen. Dan maar even doorpoetsen en snel ons bed in! Ik lees nog wat en uiteindelijk schommel ik ook in slaap, benieuwd naar het uitzicht waarmee ik morgen weer ga ontwaken.